Tài liệu SHHV Quý I/ 2018: Phụ nữ Ninh Bình tích cực thực hiện An toàn thực phẩm vì sức khỏe cộng đồng

         Thực hiện chủ đề năm 2019: "Phụ nữ Ninh Bình tích cực thực hiện an toàn thực phẩm vì sức khỏe cộng đồng”, dịp sinh hoạt hội viên kỳ này, chúng ta cùng nhau trao đổi, thảo luận nội dung: “Người tiêu dùng thông thái” góp phần thực hiện Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, văn minh du lịch.

          I.  Thực phẩm an toàn
          * Câu hỏi thảo luận:
           a.  Thế nào là thực phẩm an toàn?
           b.   An toàn thực phẩm là gì?
           c.  Ngộ độc thực phẩm là gì? Thế nào là bệnh truyền qua thực phẩm ?

           * Gợi ý trả lời:
          a. Thực phẩm an toàn là thực phẩm không bị ô nhiễm các tác nhân sinh học, hóa học, vật lý vượt quá quy định cho phép và không gây nguy hại tới sức khỏe cho người sử dụng.
          b. An toàn thực phẩm là việc bảo đảm để thực phẩm không gây hại đến sức khỏe, tính mạng con người.
          c. Ngộ độc thực phẩm là tình trạng bệnh lý do hấp thụ thực phẩm bị ô nhiễm hoặc có chứa chất độc.
          d. Bệnh truyền qua thực phẩm là bệnh do ăn, uống thực phẩm bị nhiễm tác nhân gây bệnh.

            2. Các bệnh thường gặp có liên quan đến sử dụng thực phẩm không an toàn
     * Câu hỏi thảo luận:
          a.  Chị hãy kể tên một số bệnh có liên quan đến sử dụng thực phẩm không an toàn?
          b.  Sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ súc vật bị bệnh có hại như thế nào đối với sức khỏe?
          c.  Bệnh sán lá gan là bệnh như thế nào? Tại sao khi ăn gỏi cá lại mắc bệnh sán lá gan?
          d. Tại sao khi ăn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh thì có nguy cơ nhiễm virut gây viêm gan?
          đ. Khi ăn uống phải thực phẩm nhiễm virut bại liệt có nguy cơ gây bệnh bại liệt không? Vì sao?
          e. Ăn ngô, đậu, lạc mốc có nguy hiểm không? Tại sao?
          g. Ăn thịt lợn, thịt bò tái, sống có nguy cơ gì đối với sức khỏe?
          h. Ăn tiết canh có nguy hại thế nào đối với sức khỏe? Tại sao?

      * Gợi ý trả lời:
          a. Các bệnh thường gặp có liên quan đến sử dụng thực phẩm không an toàn: Suy nhược thần kinh, suy gan, suy thận, gây ung thư,….
          b. Sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ súc vật bị bệnh rất có hại đối với sức khỏe con người, bởi vì:  Khi súc vật bị bệnh, thịt và phủ tạng của chúng sẽ chứa các yếu tố gây bệnh cho súc vật đó, phổ biến nhất là vi khuẩn (ví dụ như liên cầu khuẩn, vi khuẩn gây tụ huyết trùng…), virus (ví dụ như virus gây bệnh bò điên, lở mồm - long móng, cúm gia cầm…), ký sinh trùng (giun, sán và ấu trùng của chúng). Vì vậy, thông qua con đường ăn uống nếu con người sử dụng thịt, phủ tạng và các chế phẩm làm từ thịt của súc vật bị bệnh có nguy cơ rất cao gây ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm với các biểu hiện bệnh lý ở hệ tiêu hóa (đau bụng, nôn, đi ngoài…) hay các biểu hiện toàn thân (đau đầu, mệt mỏi, thiếu máu, suy nhược…).
          c. Sán lá gan là một bệnh thường gặp ở một số vùng có tập quán ăn gỏi cá. Khi ăn gỏi cá sống, sán lá gan xâm nhập vào cơ thể và cư trú tại gan, gây nên căn bệnh hiểm nghèo: xơ gan và ung thư gan.
          d. Khi ăn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh thì có nguy cơ nhiễm virus gây viêm gan, bởi vì: Virus viêm gan A và E có khả năng lây nhiễm qua đường tiêu hóa, chúng thường gặp trong các môi trường không bảo đảm vệ sinh như nước bẩn, thức ăn nhiễm bẩn phân người mang mầm bệnh. Nếu ăn uống không đảm bảo vệ sinh, virus viêm gan A, E dễ theo thực phẩm vào cơ thể và phát triển thành bệnh viêm gan.
          đ. Virus gây bệnh bại liệt có thể tồn tại trong thực phẩm. Khi con người sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh bị ô nhiễm phân hoặc nước bọt của người có chứa virut này, chúng sẽ vào cơ thể qua đường tiêu hóa sau đó có thể xâm nhập vào máu và đi đến tấn công hệ thần kinh trung ương, phá hủy các tế bào thần kinh vận động gây tổn thương vĩnh viễn hệ thần kinh vận động dẫn đến bại liệt.
          e. Ăn đậu, lạc mốc nguy hiểm vì có nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm. Trong đậu, lạc mốc có một loại vi nấm Aspergilus flavus phát triển, vi nấm này có khả năng sinh độc tố Aflatoxin, gây ung thư gan.
          g. Ăn thịt lợn, thịt bò tái hoặc sống có nguy cơ bị nhiễm ấu trùng sán, giun xoắn, giun đầu gai…lẫn trong thịt. Khi thịt chưa chín kỹ, những ấu trùng đó không bị tiêu diệt. Nếu ăn phải thịt lợn, thịt bò tái có nhiễm các ấu trùng này, chúng có thể qua đường xâm nhập vào máu tới sống ký sinh tại các cơ quan, bộ phận của cơ thể như mắt, phổi, gan, não, cơ…và làm tổn thương các cơ quan bộ phận này, có thể gây mù mắt, viêm phổi, áp xe gan, liệt, teo cơ,…
          h. Ăn tiết canh có nguy cơ rất cao bị ngộ độc thực phẩm và bệnh truyền qua thực phẩm. Rất nhiều mầm bệnh của gia súc, gia cầm có thể truyền sang người từ tiết canh như bệnh liên cầu lợn, nhiễm giun, sán, đường tiêu hóa, viêm não mô cầu, trường hợp nặng có thể gây nhiễm trùng huyết và tử vong. Ngoài ra tiết canh là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và nó thường bị ô nhiễm trong quá trình lấy tiết và bảo quản.

          3. Rượu, bia đối với sức khỏe con người 
     * Câu hỏi thảo luận:
          a. Rượu có hại như thế nào đối với sức khỏe người uống?
          b. Khi uống rượu, bia, nhiều người hay bị nhức đầu là do nguyên nhân nào?
          c. Chị em cần làm gì để hạn chế người thân sử dụng rượu, bia?

          * Gợi ý trả lời:
         a. Khi uống rượu, ngoài những tác hại đến cơ quan thần kinh, người uống rượu còn rất dễ bị bệnh gan bởi vì gan có chức năng chuyển hóa, chống độc, thải trừ chất độc của cơ thể. Thông thường gan chỉ chuyển hóa được 7g rượu etylic (tương đương 160ml rượu 40 độ, hay 5 chén mắt trâu) trong vòng 1 tiếng đồng hồ. Nên khi uống nhiều rượu trong khoảng thời gian ngắn sẽ gây tình trạng gan phải làm việc quá tải, dễ bị tổn thương tế bào gan.
          b. Trong rượu, bia thường có những chất aldehyd, methanol, furfurol, gọi là các chất trung gian trong quá trình chuyển các nguyên liệu ngũ cốc thành rượu, bia. Các chất này có tác dụng gây độc đối với cơ thể người, khi vào cơ thể sẽ tác động lên hệ thống thần kinh trung ương và thần kinh thị giác gây đau đầu, mờ mắt, hoa mắt.
          c. Để người thân hạn chế tình trạng sử dụng rượu, bia nhằm bảo vệ sức khỏe bản thân, đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông, chị em cần tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người thân về tác hại của việc lạm dụng bia, rượu; vận động, nhắc nhở, tạo điều kiện cho người thân thay đổi hành vi trong sử dụng rượu, bia…

          4. Kết luận:
          Thực phẩm là sản phẩm mà con người ăn, uống ở dạng tươi, sống hoặc đã qua sơ chế, chế biến, bảo quản. An toàn thực phẩm là các điều kiện và biện pháp cần thiết để đảm bảo thực phẩm không gây hại cho sức khoẻ, tính mạng con người. Để thực hiện an toàn thực phẩm, hội viên phụ nữ cần:
          1. Có kiến thức cơ bản về về cách lựa chọn thực phẩm an toàn, hiểu đúng và thực hành đúng về vệ sinh ATTP. Thực hiện 10 nguyên tắc vàng khi chế biến thực phẩm.
          2. Quan tâm, lựa chọn các sản phẩm có thương hiệu, đảm bảo có nguồn gốc xuất xứ; ngày sản xuất, hạn sử dụng rõ ràng; thành phần; cách bảo quản; các chỉ tiêu liên quan đến chất lượng sản phẩm thực phẩm ghi trên nhãn hàng hóa.
          3. Thay đổi hành vi trong chế biến, sử dụng thức ăn từ nguồn thực phẩm không an toàn để chủ động phòng tránh ngộ độc thực phẩm và các bệnh có liên quan đến sử  dụng thực phẩm không an toàn, đặc biệt là không ăn tiết canh, gỏi cá và các loại thực phẩm chế biến từ cua cá nấu chưa chín; gia súc, gia cầm bị bệnh. Các loại quả, hạt đã nảy mầm, bị nấm, mốc.