Cẩn trọng với các loại nấm ăn tươi không rõ nguồn gốc

Nấm “ba không”
Trong vai người đi mua nấm cho quán lẩu, chúng tôi đã có cuộc khảo sát một loạt các chợ trên địa bàn thành phố Ninh Bình, thành phố Tam Điệp như: chợ Rồng, chợ Kim Đồng, chợ Bích Đào, chợ Đồng Giao, chợ Bắc Sơn… Không khó để có thể mua được nấm, chủng loại cũng rất đa dạng, từ nấm sò, nấm kim châm, nấm đông cô đến nấm đùi gà, nấm hương. 
Cầm trên tay một gói nấm kim châm, trên bao bì in khá chi tiết về thành phần dinh dưỡng; các chỉ tiêu về hàm lượng chất béo, cholesterol, muối… ;điều kiện bảo quản và hạn sử dụng là 30 ngày kể từ ngày sản xuất, nơi sản xuất Trung Quốc, có cả mã vạch. 

Tuy nhiên, có điều lạ là có nội dung thì ghi bằng tiếng Anh, có nội dung thì ghi bằng tiếng Việt và tìm kỹ trên gói nấm tuyệt nhiên không thấy in ngày sản xuất và cũng không ghi rõ đơn vị nhập khẩu hay một địa chỉ cụ thể nào cả. 

Tiếp tục xem một túi nấm khác, loại này bao bì sơ sài hơn chỉ vẻn vẹn 2 dòng chữ lớn: “Nấm đông cô tươi” và “Thực phẩm tươi sản xuất đúng tiêu chuẩn VSATTP tốt cho sức khỏe” ngoài ra không có một thông tin nào khác.

Khi được hỏi về nguồn gốc, chủ một sạp rau ở chợ Rồng, thành phố Ninh Bình cho biết: “Cô lấy hàng từ chợ đầu mối, toàn là chỗ thân thiết, tin tưởng về chất lượng nên cháu cứ yên tâm. Nhiều người ăn rồi chứ đâu có mỗi mình cháu, có đám cưới họ lấy cả mấy trăm gói ý chứ, có ai kêu đau bụng hay ngộ độc gì đâu. Cháu không tin cứ mua về ăn thử, ngon lần sau lại ra mua. ở đây hàng nào cũng thế thôi, nấm cô vừa nhập, còn ngon còn tươi, cháu không mua được ở đây thì chẳng mua được ở đâu”

Bên cạnh việc các loại nấm bán ngoài chợ hiện nay hầu hết đều không rõ nguồn gốc, không có hạn sử dụng thì một cái không nữa đó là không được bảo quản an toàn. Như chúng ta đã biết, nấm là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, đặc biệt là hàm lượng đạm rất cao, tương đương với các loại thịt do vậy cũng như thịt nấm phải được bảo quản lạnh. 

Tuy nhiên, hầu hết các quầy bán rau xanh đều bày bán nấm giữa các loại rau, củ quả khác, không hề bảo quản trong tủ lạnh nên có thể dễ dàng nhận thấy có những túi nấm bị đọng hơi nước, nhũn và ngả vàng.

Khó tin về chất lượng

Theo thông tin có được từ các nhà quản lý thì hiện nay ở Ninh Bình cũng như ở Việt Nam nông dân trồng nấm khá nhiều nhưng phổ biến mới có nấm sò, nấm mỡ, nấm rơm và nấm linh chi, hầu như chưa có đơn vị hay cá nhân nào sản xuất và đưa ra thị trường nấm kim châm, ngọc châm, đùi gà.

Trao đổi với một số người trồng nấm, họ cho biết: thông thường các loại nấm của cơ sở sản xuất ra nếu không được bảo quản lạnh chỉ tiêu thụ trong ngày, còn nếu được xử lý, bao gói cẩn thận, bảo quản trong điều kiện 1-5oC thì cũng chỉ để lâu nhất là 1 tuần. Trong khi đó các loại nấm nhập khẩu đang được bán ngoài chợ hiện nay không hề được bảo quản lạnh, “ phơi nắng phơi sương” mà vẫn để được cả tuần, thậm chí lâu hơn. Do đó, loại nấm này rất dễ có chất bảo quản.

Cách đây chưa lâu, một xưởng làm nấm ở Phúc Kiến (Trung Quốc) đã bị đóng cửa sau khi cơ quan điều tra phát hiện 35 tấn nấm kim châm tại đây chứa chất độc acid citric công nghiệp. Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, axit citric xâm nhập vào và bị tồn dư trong cơ thể sẽ tác động nguy hại đến hệ thần kinh, gây xung huyết và thậm chí ung thư.
Cô Oanh ở phường Đông Thành, thành phố Ninh Bình bộc bạch: “Nhà có mẹ già ăn chay nên tôi thường mua nấm nhưng cả chợ chỗ nào cũng đều là nấm không rõ nguồn gốc, không có hạn sử dụng nên tôi cũng chả biết chọn mua ở đâu? 

Trước đây cũng thỉnh thoảng mua các loại nấm kim châm hay đùi gà về ăn để đổi món nhưng giờ nghe nói là các loại nấm đấy đều là loại nhập khẩu, không rõ nguồn gốc, không được kiểm soát về chất lượng nên không dám ăn nữa”.  Với cô Oanh, kinh nghiệm thực tế là chỉ ăn các loại nấm mà Ninh Bình trồng được như nấm sò, nấm rơm, mùa nào có thì mới ăn.

Nấm là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, một món ăn yêu thích của nhiều người tiêu dùng Việt Nam, do vậy thiết nghĩ ngành chức năng nên tăng cường kiểm tra chất lượng sản phẩm, xuất xứ hàng hóa để có những khuyến cáo, hướng dẫn cho người dân sử dụng an toàn.